طرح با من بخوان

کودک کار، دنیای کودکی خود را به ناچار در چرخه­­‌ی استثمار از دست می‌­دهد. دورانی که فرصت طلایی هر انسان برای آموزش و یادگیری است. اما او و دنیایش بنا به دلایلی مانند فقر اقتصادی، مسایل فرهنگی، اجتماعی، مهاجرت، بی­‌سوادی و ناآگاهی والدین در چرخه‌ی کاری که آسیب زننده به جسم، رشد و روان کودک است، از دست می­‌رود.
سالانه تعداد زیادی از کودکان کار به دلیل عدم رعایت حقوق کودک و چالش­‌هایی که جامعه برای آن‌ها دارد علاوه بر رنج و خشونتی که به واسطه‌­ی کار متحمل می­‌شوند در سن بالاتر از سن مدرسه قرار می‌گیرند و این در صورتی است که توانایی خواندن و نوشتن را کسب نکرده‌اند و ظلمی افزون در مسیر آموزش او اتفاق می­افتد.
از سال ۱۳۸۱ تا کنون برای بیش از ۱۳ هزار کودک کار، کودک آسیب­‌دیده و در معرض آسیب شرایط آموزش و حمایت ایجاد شده و تعداد بسیاری از این کودکان توانسته­‌اند مسیر زندگی خود را با کسب دانش و مهارت‌­های لازم تغییر دهند.
در محور آموزشی انجمن حمایت از کودکان کار همواره تلاش شده است تا آموزش بر پایه­‌ی نشاط برای کودکان کار در نظر گرفته شود. از این­‌رو انجمن حمایت از کودکان کار با همیاری و نظارت کارشناسان خبره­‌ی موسسه­‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان از سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، اجرای پروژه­‌ی «با من بخوان» را برای کودکان انجمن آغاز کردند.
«با من بخوان» برنامه‌ای برای ترویج کتاب‌خوانی برای همه­‌ی کودکان به‌ویژه کودکان محروم و در بحران است. این برنامه زیر نظر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان اجرا می‌شود. این پروژه بر پایه­‌ی رساندن کتاب‌های مناسب و باکیفیت به دست همه­‌ی کودکان بنا شده است، به‌ویژه کودکانی که در وضعیت معمول زندگی به این‌گونه از کتاب‌ها دسترسی ندارند. «همه­‌ی کودکان حق دارند کتاب‌های باکیفیت بخوانند» در سرلوح این برنامه قرار دارد.
«با من بخوان» بر تقویت سواد پایه و سهیم شدن کتاب با کودکان و نوجوانان با روش بلندخوانی، گفت‌وگو و نمایش در پیوند با کتاب تمرکز دارد تا هم‌زمان با ایجاد لذت و شوق خواندن تأثیرگذاری ژرف‌تری بر ذهن و جان کودکان بگذارد. این برنامه بر اساس این رویکرد، افزون بر گزینش آگاهانه­‌ی کتاب‌های مناسب و باکیفیت و رساندن آن به دست کودکان، می‌کوشد با برگزاری کارگاه‌های گوناگون، مربیان و آموزگاران را در زمینه بلندخوانی و فعالیت‌های در پیوند با آن توانمند کند.
در سال‌های گذشته ، پیش از اجرای برنامه با من بخوان، آموزش  کودکان بازمانده از تحصیلی که در مقطع تحصیلی نهضت سواد آموزی درس می‌خواندند با دشواری‌های زیاد رو به رو بود.
با اجرای برنامه با من بخوان، پس از گذشت سه ماه از اجرای برنامه، تحول در رفتار و کیفیت یادگیری کودکان آشکار شد.
دراین طرح ۲۴۸ کودک، دربرگیرنده ۴۶ کودک پیش دبستانی، ۷۹ کودک اول ابتدایی، ۷۸ کودک در پایه­‌ی سوادآموزی یک و ۴۵ کودک در پایه­‌ی سوادآموزی دو قرار گرفتند.
یکی از نقاط قوت طرح با من بخوان محتوای آموزشی هم‌تراز رغبت کودکان است. کودکان از راه ادبیات، داستان‌هایی با تصویرگری هنرمندانه مهارت سواد را فرا می‌گیرند. محتوای کتاب‌ها با  تجربه­‌ی زیسته‌ی کودکان در پیوند است  و آن ها  به‌راحتی با شخصیت‌ها هم­ذات‌پنداری می‌کنند و با  ارزش‌ها و مهارت‌های زندگی آشنا می‌شوند.
بسیاری از کودکان انجمن به واسطه­‌ی آسیب‌هایی که در مسیر زندگی خود تجربه کرده‌اند، خجالتی، کم حرف هستند و اعتماد به‌نفس پایینی دارند. آموزش به شیوه­‌ی خلاق از راه ادبیات به همراه نمایش و سایر شیوه‌های خلاقانه در برنامه­‌ی با من بخوان سبب شد تا اعتماد به‌نفس کودکان افزایش یابند، به‌راحتی با دیگران تعامل کنند، در جمع سخن بگویند و دایره­‌ی واژگان‌شان رشد یابد. جای بسی خوشوقتی است که پس از اجرای برنامه­، کلاس‌ها از کلاس‌های معلم محور به کلاس‌های کودک محور تبدیل شده اند . کودکان در روند آموزش مشارکت فعال دارند و  آموزگاران نیز با گذراندن دوره‌های آموزشی به اجرای درست این روش یاری می‌رسانند.
در برنامه‌­ی با من بخوان، آموزش فارسی و ریاضی به کمک بسته‌های آموزش خلاق سواد پایه موسسه­‌ی ادبیات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، انجام می‌شود. آموزگاران با کمک این بسته‌ها و گذراندن دوره‌های آموزشی، آموزه‌ها را از راه  داستان خوانی، داستان­‌نویسی، شعرخوانی، نمایش، ساخت کاردستی و بازی به کودکان آموزش می‌دهند. بلندخوانی داستان‌های باکیفیت بخش دیگری از برنامه­‌ی آموزشی برنامه­‌ی با من بخوان است. کودکان از راه داستان با ارزش‌ها و مهارت‌های زندگی همچون همدلی، همکاری ، حفظ محیط‌ زیست، دوستی، پذیرش تفاوت‌ها و… آشنا می‌شوند. کتابخوانی برای کودکان علاوه بر تقویت دایره­‌ی واژگان آن‌ها، فرهنگ کتابخوانی را نیز تقویت کرده و رشد شناختی کودکان را سرعت می­‌بخشد. علاوه بر همه­‌ی موارد عنوان شده در این کتاب‌­ها به کودکان مهارت‌­های رفتاری، زندگی اجتماعی و خانوادگی آموزش داده می­‌شود تا کودکان بتواند به گونه‌­ای متفاوت زندگی خود را در تمامی ابعاد مدیریت کنند.
این مسیر رشد و آموزش بی­‌شک جز با حضور و نظارت تخصصی کارشناسان موسسه­‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و پشتیبانی  مالی شرکت سازورسازه آذرستان اتفاق نمی­‌افتاد.

ما در کنار هم روزی را امید داریم که هیچ کودک کاری از تحصیل بازنماند.

فهرست